چه کسی در معرض خطر ابتلا به زخم بستر هستند

زخم بستر Bedsores – زخم فشار ( pressure sores ) نیز نامیده می شود که آسیب به پوست و بافت زمینه ای ناشی از فشار طولانی مدت بر روی پوست می باشد. زخم بستر اغلب روی پوست در مناطق استخوانی بدن، مانند پاشنه، مچ پا، باسن و استخوان دنبالچه رخ می دهد افراد با یک وضعیت پزشکی که توانایی آنها برای تغییر موقعیت محدود می شود و نیاز به استفاده از صندلی چرخدار و یا تخت برای مدت زمان طولانی دارند. در معرض خطر زخم بستر می باشند.

زخم بستر به سرعت می تواند توسعه یابد و درمان زخم بستر دشوار است. زخم های بستر قابل درمان هستند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است کشنده باشند.  به گفته مقامات بهداشتی در بریتانیا و ایالات متحده آمریکا، زخم بستر علت آیاتروژنیک دوم مرگ، پس از واکنش های جانبی به مواد دارویی است نورتون یک پرستار انگلیسی، تحقیقی انجام داد تا نشان دهد که بهترین درمان و پیشگیری از زخم بستر از بین بردن فشارها هر دو ساعت است. 

علائم زخم بستر چیست؟

محل های متداول زخم های فشاری

در زخم بستر، چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد

علت زخم بستر

تشخیص زخم بستر

درمان زخم بستر

پیشگیری از زخم فشار

علائم زخم بستر چیست؟

زخم بستر بر اساس شدت آنها به چهار مرحله تقسیم می شود.

مرحله شروع، یک زخم فشار، دارای مشخصات زیر است.

پوست شکسته نیست.

پوست در افراد با رنگ پوست روشن تر، قرمز به نظر می رسد و در لمس، رنگ پریده است.

در افراد با پوست تیره تر، پوست ممکن است تغییر رنگ نشان دهد، و در لمس رنگ پریده نیست.

محل زخم ممکن است حساس به لمس، دردناک، سفت، نرم، گرم یا سرد در مقایسه با پوست اطراف باشد.

مرحله II

لایه بیرونی پوست ( اپیدرم ) و بخشی از لایه زیرین پوست ( درم ) آسیب دیده است و یا از دست رفته است.

زخم ممکن است کم عمق و مایل به رنگ صورتی یا قرمز باشد.

زخم ممکن است مانند یک تاول پر از مایع یا یک تاول پاره شده باشد.

مرحله III

در مرحله III، زخم عمیق است.

پوست با مقداری چربی زیر آن از دست می رود.

زخم دهانه دار است.

ممکن است پایین زخم برخی از بافت مرده زرد رنگ باشد.

آسیب ممکن است فراتر از زخم اولیه باشد و زیر لایه هایی از پوست سالم گسترش یابد.

مرحله IV

زخم مرحله IV از دست دادن بافت در مقیاس بزرگ را نشان می دهد.

زخم ممکن است عضله، استخوان و تاندون را گرفتار کند.

پایین زخم به احتمال زیاد شامل بافت مرده که مایل به زرد یا تیره و خشن است.

خسارت، اغلب فراتر از زخم اولیه زیر لایه های پوست سالم گسترش می یابد.

علائم عفونت در زخم بستر می تواند شامل:

تخلیه چرک از زخم.

بوی بد از زخم.

حساسیت به لمس، گرما و افزایش قرمزی در پوست اطراف.

تب.

در افرادی که از صندلی چرخدار استفاده می کنند زخم های فشاری اغلب بر روی پوست محل های زیر رخ می دهد

استخوان انتهایی و یا باسن.

تیغه های شانه و ستون فقرات.

پشت دست و پا جایی که در روی صندلی استراحت می کند.

برای افرادی که محدود به تخت  هستند محل های مشترک به شرح زیر است

پشت یا دو طرف سر.

حاشیه از گوش.

شانه و یا تیغه های شانه.

هیپ، پایین کمر یا استخوان دنبالچه.

پاشنه، مچ پا و پوست پشت زانو.

در زخم بستر، چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد

اگر شما متوجه نشانه های اولیه و نشانه های زخم بستر، شدید موقعیت خود را برای از بین بردن فشار در محل تغییر دهید اگر شما در ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود پیدا نکردید با پزشک خود مشورت کنید و اگر نشانه ای از عفونت، مثل تب، ترشح و یا بوی بد از زخم، یا افزایش گرما و قرمزی در پوست اطراف آن داشتید به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید.

علت زخم بستر

زخم بستر با فشار بر روی پوست که جریان خون در پوست و بافتهای مجاور را محدود می کند ایجاد می شود. سه عامل اصلی عبارتند از:

فشار مداوم –  هنگامی که پوست شما و بافت های زیر، بین استخوان و سطح مانند صندلی چرخدار یا تخت خواب به دام افتد فشار ممکن است بیشتر از فشار جریان خون در عروق کوچک (مویرگ ها) که اکسیژن و سایر مواد مغذی به بافت می رسانند باشد بدون این مواد مغذی ضروری، سلول های پوست و بافت ها، آسیب دیده و ممکن است در نهایت بمیرند.

این نوع از فشار در مناطقی که از عضله یا چربی خالی باشند مانند خود ستون فقرات، استخوان دنبالچه، تیغه های شانه، باسن، پاشنه و آرنج رخ می دهد.

اصطکاک – اصطکاک مقاومت در برابر حرکت است این ممکن است هنگامی که پوست در سراسر یک سطح، کشیده می شود رخ دهد در اصطکاک ممکن است پوست شکننده تر و آسیب پذیر باشد.

برشی – برشی زمانی رخ می دهد که دو سطح در جهت مخالف حرکت می کند این حرکت ممکن است به بافت و رگ های خونی آسیب برسانی 

تشخیص زخم بستر

دکتر یا پرستار می تواند زخم بستر را با بررسی پوست تشخیص دهد. تست معمولا غیر ضروری است مگر اینکه علایم عفونت وجود داشته باشد. اگر عفونت در فرد مبتلا به زخم بستر توسعه یابد دکتر ممکن است برای پیدا کردن عفونت در بافت های نرم آزمایش سفارش دهد تست ها ممکن است شامل آزمایش خون، معاینه آزمایشگاهی بافت و یا ترشحات زخم بستر، اشعه ایکس، رزونانس مغناطیسی، تصویربرداری اسکن ( اسکن ) و یا اسکن استخوان که شواهدی از عفونت استخوان به نام استئومیلیت را نشان می دهد.

پزشک به طور منظم ممکن است شما را به یک تیم مراقبت از زخم شامل پزشکان، متخصصان و پرستاران در درمان زخمهای فشاری معرفی کند تیم ممکن است زخم شما را بر اساس چندین جنبه مهم ارزیابی کند این خدمات عبارتند از:

اندازه و عمق زخم.

نوع بافت ( پوست، عضله یا استخوان که به طور مستقیم تحت تاثیر زخم قرار می گیرد.)

رنگ پوست تحت تاثیر زخم.

میزان مرگ بافتی است که در زخم رخ می دهد.

وضعیت زخم مانند ( عفونت، بوی بد و خونریزی )

عوامل خطر چیست؟

زخم بستر می تواند در هر نقطه از بدن با برآمدگی استخوان ایجاد شود. در حالت خوابیده به پشت ، زخم در ساکروم ، کوکسیکس و پاشنه ، در حالی که در افرادی که به یک طرف می خوابند بیشتر در باسن و مچ پا و در حالت نشسته در باسن دیده می شود.
برای ایجاد زخم بستر ، فشار خارجی باید روی سطح پوست اعمال شود ، اما این به تنهایی باعث ایجاد زخم بستر نمی شود و باید برخی از عوامل تسهیل کننده مربوط به بیمار نیز وجود داشته باشد. زخم بستر در اثر دو نوع عامل تسهیل کننده خطر ، ذاتی (مربوط به بیمار) و بیرونی در بیمارانی که به مراقبت طولانی مدت نیاز دارند ایجاد می شود. عوامل خارجی؛ فشار ، اصطکاک و رطوبت است.

مرحله بندی زخم بستر چگونه انجام می شود؟

مرحله ۱: یکپارچگی پوست دست نخورده است ، قرمزی موضعی روی برآمدگی استخوان وجود دارد. تشخیص بر روی پوست های تیره رنگ می تواند مشکل باشد. در مقایسه با بافت مجاورسالم می تواند گرم یا سرد و دردناک باشد. در سالمندان مبتلا به زخم مرحله ۱ ممکن است نشانه گسترش زخم های جدی تر باشد.
مرحله ۲: از بین رفتن جزئی درم وجود دارد. زخم های سطحی و بدون پوسته با بستر صورتی رنگ و قرمز است. ممکن است تاول ها ترکیده یا حفظ شده باشد. وجود کبودی در این مرحله نشانگر آسیب عمیق بافت است.
مرحله ۳: از بین رفتن کامل پوست وجود دارد. بافت چربی زیر جلدی ممکن است دیده شود اما درگیری عضلات ، استخوان و مفصل وجود ندارد. می تواند نکروز و حفره زیر زخم باشد. ممکن است پوسته پوسته شدن در زخم وجود داشته باشد. زخم های مرحله ۳ در حالی که در مناطق دارای بافت چربی زیر جلدی کم مانند گوش سطحی است ممکن است در مناطقی که بافت چربی زیر جلدی زیاد است عمیق تر باشد.
مرحله ۴: درگیری بافت استخوانی ، مفصلی و عضلانی با از بین رفتن ضخامت کامل پوست وجود دارد، ممکن است نکروز رخ دهد. استئومیلیت ممکن است ایجاد شود. بخشی از بستر زخم ممکن است پوسته یا زخم داشته باشد ، غالباً دارای حفره در زیر زخم است.

عوارض زخم بستر چیست؟

زخم بستر دارای ابعاد پزشکی و روانی است. زخم بستر مرحله ۴-۳ منجر به عوارض حیاتی خطرناک می شود. بعد روانشناختی غالباً نادیده گرفته می شود ، بیمار احساس درد و از دست دادن کنترل بر زندگی خود می کند و نیاز به مراقبت روزانه از زخم باعث اختلال در فعالیت های روزانه بیمار می شود و منجر به افسردگی و انزوا اجتماعی می شود. عارضه دیگر عفونت است. زخم بستر، منطقه مخزنی برای باکتری هایی است که مقاومت آنتی بیوتیکی به دست آمده در بیمارستان دارند، که می تواند به کند شدن سرعت زخم ، خطر باکتریمی و سپسیس منجر شود.

چگونه می توان از زخم بستر جلوگیری کرد؟

اقدامات لازم جهت جلوگیری از زخم بستر ، آسان تر و اقتصادی تر از درمان زخم بستر است. اولین قدم برای جلوگیری از زخم بستر ، آموزش است. بیماران و خانواده های آنها ، کارکنان بیمارستان باید در مورد دلایل و پیامدهای زخم آموزش ببینند.
زخم بستر در نواحی مانند بدن ، پاشنه ها ، ساکروم که شایع است روزانه باید بررسی شود. مه مترین عامل در جلوگیری از زخم بستر ، کاهش فشار است. برای این منظور می توان موقعیت را تغییر داد. اگر بیمار در رختخواب باشد یا به ویلچر وابسته باشد ، باید از تخت خواب ها و کوسن های کاهش فشار استفاده شود. اگر بیمار وابسته به بستر باشد ، باید حداقل هر دو ساعت یک بار موقعیت تغییر یابد و اگر به ویلچر وابسته است ، باید موقعیت در هر ساعت تغییر یابد. برای جلوگیری از اصطکاک در هنگام تغییر موقعیت باید از تکنیک های مناسب استفاده کرد. برای جلوگیری از اصطکاک زانوها و مچ پا ، باید از بالش استفاده کرد. یک بالش را باید از زیر زانو تا مچ پا قرار دهید تا از تماس پاشنه با تخت جلوگیری شود. تغذیه باید به عنوان بخشی از مراقبت از بیمار در نظر گرفته شود و درمان حمایتی باید در بیماران کم کالری و پروتئین انجام شود.

درمان زخم بستر:

درمان محافظه کارانه: در صورت باز شدن زخم بستر ، قبل از پیچیدگی باید اقدامات احتیاطی لازم انجام شود. در مراحل ۱ و ۲ ، فشار برداشته می شود، و اگر مراقبت خوب انجام شود ، بهبود حاصل می شود. اگر فشار ادامه یابد ، زخم عمیق تر و پیچیده می شود.
از بسیاری از داروهای موضعی در مراقبت از زخم استفاده می شود. ایده آل ترین راه حل برای پاکسازی زخم ، استفاده از سرم است. محلول بتادین کم ترین آسیب را به سلول ها وارد می کندو در زخم های آلوده قابل استفاده است.
در سال های اخیر بسیاری از مواد مصنوعی و نیمه مصنوعی در مراقبت از زخم ایجاد شده است. بیشتر اینها اقتصادی نیستند. این مواد باید فقط به عنوان پانسمان موقت پوست در صورت تمیز بودن زخم و در مواردی که به دلایل مختلف ممکن است عمل جراحی به تأخیر بیفتد ویا نکروز وجود نداشته باشد مورد استفاده قرار گیرد. برخی از آنها از بین رفتن مایعات ، الکترولیت و پروتئین از بدن جلوگیری می کنند.